کشور ایران دارای طبیعت زیبا، منحصر به فرد و متنوعی است به طوری که تورهای طبیعت گردی ایران مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد تا پرد ه از سراسر طبیعت شگرف ایران بردارند. وجود دشت‌ها، کوه‌ها، کویرها و دریاها هرکدام در دل خود جاذبه‌های شگفت‌انگیزی دارند. در این میان غارهای ایران سرآمد هستند. زیبایی غارها به قدری است که می‌تواند تفریح گاهی مناسب برای روزهای تعطیل باشد. در این مقاله برخی از برترین غارهای ایران را معرفی می‌کنیم.
نمونه ای از غار های جذاب ایران
غار علیصدر همدان
غار علیصدر جزو بزرگترین جاذبه‌های گردشگری غرب ایران است. این غار جزو غارهای آبی است و در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ، در 75 کیلومتری شمال غربی شهر همدان قرار دارد. رودخانه‌ای در غار جریان دارد که عمق آن تا 14 متر می‌رسد و بیشترین ارتفاع فضای داخل غار 40 متر است.
هوای داخل غار در تابستان خنک‌تر و در زمستان گرم‌تر از هوای بیرون آن است. گستردگی طول غار و وجود رودخانه‌ای با امکان قایق‌سواری در آن این غار را به یکی از نادرترین و زیباترین غارهای جهان تبدیل کرده است. مناظر زیبای خیره‌کننده در غار علیصدر، وجود دریاچه‌های وسیع و گذرگاه‌های آبی با آبی زلال و شفاف و بدون بو و مزه هر بیننده‌ای را محسور خود می‌کند. آب غار از چشمه‌های زیرزمینی تأمین می‌شود و در آن هیچ حیات جانوری وجود ندارد. چون بازدید از غار با قایق از انجام می‌شود و بازدیدکنندگان اختیاری در انتخاب مسیر و یا ترک غار ندارند، زمان بازدید از غار حدودا 2 ساعت طول می‌کشد.
غار خربس قشم
غار خربس در فاصله چند کیلومتری از شهر قشم، یکی از آنهاست. غاری انسان ساخت با معماری دستکند که سرگذشتش هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار دارد.
این غار در ادامه چین خوردگی های رشته کوه زاگرس ایجاد شده و در میان تپه های مرجانی کوچک و بزرگ جای خوش کرده است. این چین خوردگی ها از پدیده های کهن زمین شناسی به حساب می آیند و اهمیت زیادی دارند. کارشناسان قدمت این غار را به دوران مادها نسبت می دهند و همین کافیست تا شمار سال هایی که این غار در این نقطه بوده از دست تان در برود. ساختار غار شباهت زیادی به دخمه های آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر دارد و توجه هر کسی را به خود جلب می کند.
ارتفاع دیواره‌های صخره ای غار به 20 تا 30 متر می رسد. نکته دیگر درباره این غار آن است که خربس در واقع مجموعه ای از 4 دهانه غار است که بر بدنه كوهی مشرف به ساحل جنوبی جزیره شکل گرفته اند و به هم راه دارند. برای همین امروزه برخی آن را با نام غار خربس و برخی با عنوان غارهای خربس می شناسند.
محققان این غار را نیایشگاه پیروان مهرپرستی می دانند و معتقدند این مکان جایی برای پرستش آناهیتا (خدای آب) بوده است؛ اما این تنها یک نظریه است و افسانه های پیرامون این غار تمامی ندارند. هنوز هیچ کس نتوانسته به طور قطع پرده از رازهای این غار بردارد.
غار سهولان مهاباد
43 کیلومتر که از جنوب شرقی شهر مهاباد به سمت بوکان حرکت کنید و از میان جاده ای سرسبز، با دشت های پهناور و باغ های میوه بگذرید به یکی از زیباترین و تماشایی ترین غارهای ایران و دنیا می رسید. غار سهولان یکی از بزرگترین غارهای آبی ایران است و در روستایی به همین نام قرار دارد. سَهولان (در زبان کُردی Sehoullan) به معنای یخبندان است و از آنجایی که تعداد زیادی کبوتر در این غار زندگی می کنند بین مردم محلی به نام “کونه کبوتر” یا “کونه مالان” یعنی لانه کبوتر نیز شناخته می شود. جالب است بدانید نام کوهی که غار سهولان در آن قرار گرفته شده نیز کونه کبوتر است.
خود غار در ارتفاع 2222 متری از سطح دریا واقع شده و به دو بخش خشک و آبدار تقسیم می شود. قسمت آبدار آن در ارتفاع 1751 متری بالاتر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد و برای رسیدن به آن باید 20 متر ورودی اصلی غار به سمت پایین رفت. فاصله ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه نیز به 50 متر می رسد و درازای عمق آب در برخی قسمت های آن 30 متر است.
مساحت کلی غار نیز به 2 هکتار می رسد و تا امروز در حدود 250 متر از مسیر آبی و 300 متر از مسیر خشکی آن کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته است. نکته آخر در معرفی غار سهولان این که نام این جاذبه در سال 1379 در فهرست آثار طبیعی ملی ایران وارد شد و از آن به بعد مورد استفاده عموم مردم قرار گرفت.
غار یخ مراد گچسر
برای رسیدن به این غار باید وارد یکی از زیباترین جاده های ایران شود و دل به پیچ و خم جاده چالوس بسپارید. در هر فصلی که وارد این جاده شوید منظره ای تماشایی پیش چشمتان قرار می گیرد. سرسبزی بهار و تابستان، طبیعت هزار رنگ پاییز و لباس سفید زمستان، همه و همه شکل خاصی را به این جاده می دهند.
اما برای رسیدن به مقصدتان باید دل از این زیبایی ها بکنید و به یکی از فرعی ها وارد شوید. البته چیزی را از دست نمی دهید چرا که این جاده نیز با زیبایی های خود چشمانتان را نوازش می دهد.
برای رسیدن به مقصد باید یک کوهنوردی سبک را نیز تجربه کنید و در مسیر از تماشای مناظر زیبا لذت ببرید. رودخانه پرآب آزادبر در پایین دست جریان دارد تا آب گوارای کوه هفتخوان و گردنه عسلک را به رودخانه کرج بریزد و طبیعت را حال و هوایی تازه ببخشد. می توانید عطر گیاهان کوهستانی را استشمام کنید و غرق در آرامش طبیعت شوید. بعد از مدتی دهانه ی غار نمایان می شود و شما را به دنیایی دیگر فرا می خواند…
غار کرفتو کردستان
در ۷۶ کیلومتری شهر سقز، در میان یک رشته کوه آهکی یکی از شاهکارهای معماری صخره ای قرار دارد که از حدود ۷۰۰۰ سال پیش، در دوره های مختلف محل زندگی انسان بوده است. آثاری از وجود پناهگاه ها، دخمه ها و حفره ها نیز در کنار غار، سکونتگاه بودن آن را تایید می کنند و ساختار متفاوت آن، بسیاری را به این مکان می کشاند تا با پیمودن ۲۲۰ پله خودشان را به درون غار برسانند.
این جاذبه ی منحصر به فرد را با عنوان غار کرفتو می شناسند که نامش به معنای غار خورشید است چرا که در زبان محلی کرف به معنای غار و تو به معنای خورشید به کار می رود.
این غار بزرگترین غار دست کن و طولانی ترین غار تاریخی ایران می باشد که دو بخش طبیعی و دست کن را در خود جای داده و به صورت آپارتمانی ۴ طبقه برای سکونت انسان ساخته شده است.
شاید تصورش برایتان مشکل باشد اما حدود ۶۵ تا ۲۵۱ میلیون سال قبل یعنی همزمان با دوره مزوزوییک، این غار خودش را در زیر آب پنهان کرده بود و در اواخر همین دوره در اثر بروز خشکسالی، از میان آب سربرآورده است. هنوز هم آب در جای جای غار جریان دارد و برای گشت و گذار در برخی قسمت های آن باید از قایق های کوچکی بهره برد.
این اثر ارزشمند در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ی ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
غار آبی دانیال مازندران
برای رسیدن به یک غار متفاوت دل به جاده می سپریم و راهی دیار شمال کشور می شویم. به سوی روستایی زیبا به نام دانیال می رویم و بعد از گذر از میان آن از تمامی دیدنی های بکرش دل می کنیم و قدم در مسیری جنگلی می گذاریم. در مسیر رسیدن به غار باید از رودخانه گذر کنیم و طبیعتی چشم نواز را پشت سر بگذاریم. زیبایی های مسیر کم نیست و خستگی برایمان معنا ندارد تا اینکه بعد از یک ساعت جنگل نوردی چشممان به دهانه ی غار می افتد و دنیای تازه ای پیش رویمان قرار می گیرد. دنیایی که ما را به یک ماجراجویی لذت بخش دعوت می کند.
پس از پیمودن مسیر به یکی از شاهکارهای طبیعت ایران می رسیم که در گوشه ای از خطه ی سرسبز مازندران قرار گرفته است. غار دانیال یکی از غارهای‌های آبی و رودخانه‌ای ایران به شمار می رود که در رشته کوه البرز واقع شده است و از نظر بزرگی در میان غارهای آبی ایران بعد از غار قوری قلعه روانسر در کرمانشاه مقام دوم را دارد. از این غار با عناوین کرد کوی، گرده کوه و چاری نیز یاد شده است و امروزه به دلیل همجواری با روستایی به نام دانیال به همین نام خوانده می شود.
غار قندیلی اَمجک در اراک
غار اَمجک با ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا در ارتفاعات کوه امجک قرار دارد و زیر کوه اَمجک چشمه آبی است که از سقف آهکی غار چکه می کند. این چکه ها با گذشت زمان دو قندیل بزرگ را که از سقف آویزان است را به وجود آورده اند.
اَمجک یکی از غارهای فنی ایران با دهانه ای نامحسوس و تنگ است، که برای ورود به آن ابزارهای حرفه ای غارنوردی لازم است.
از دهانه ورودی غار به بعد، مردم محلی نردبانی به طول ۱۰متر ساخته اند که عبور و مرور را آسان تر می کند. بعد از پایین رفتن، بکرترین نقطه غار یعنی منطقه استلاگیت‌ها و استلاکمیت‌ها و سپس دهلیزی با حوض پر از آب به چشم می خورد.
۴ تالار با ارتفاع بلند و سنگ های آهکی گل کلمی، آبشار سنگی، استالاگمیت و استالاکتیهای متنوع و بسیار زیبا داخل غار وجود دارد.
چون غار اَمجک در دسترس نبوده تاکنون بکر و دست نخورده باقی مانده است.
ساکنان همیشگی غار اَمجک تعداد بسیاری خفاش و نوعی موش هستند که محیطی دنج و آرام را برای خود پیدا کرده اند.
بخش های زیادی در اَمجک وجود دارد که هنوز بازبینی نشده اند .
غار بورنیک فیروزکوه
در یکی از نقاط استان تهران و در نزدیکی شهر فیروزکوه، غاری وجود دارد که به عنوان مقصدی متفاوت مورد توجه بسیاری از طبیعت گردان واقع شده است و به نام بورنیک شناخته می شود.
غار بورنیک در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و حدود ۱۰۰ متر بالاتر از دشت بورنیک واقع شده است. ۱۴۸ پله در دهانه ی غار به شما کمک می کنند تا سفر به اعماق زمین را با سختی های کمتری تجربه کنید. با آغاز سفر به درون این غار همواره به محوطه هایی برخورد می کنید که زمانی سکونتگاه های امنی برای انسان های غارنشین بوده اند و امروزه اسرار زیادی را در قلب خود حفظ کرده اند.
اندازه‌گیری هایی که تا کنون انجام شده اند طول غار را ۳٤٧۳ متر بدون تغییری در ارتفاع آن نشان می دهند. این غار عنوان طولانی‌ترین غار استان تهران، چهارمین غار طولانی ایران را به خود اختصاص داده است.
ارزش های تاریخی و باستان شناسی غار در کنار ارزش های زمین شناسی و تفریحی، آن را به یکی از سرمایه های مهم ملی تبدیل می کند به طوری که نام آن از تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ی ثبت ۶۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
غار پرآو کرمانشاه
در ۱۲ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه ، کوه پرآو با ارتفاع ۳۳۵۷ متر از سطح دریا به عنوان یکی از بلندترین قله های استان در کنار روستای چالآبه به چشم می خورد . زیباییهایش به قدری است که چشم ها را به خود خیره می کند . شاید تصور وجود یکی از رمزآلود ترین مکان های ایران در این طبیعت زیباکمی مشکل باشد اما در ارتفاع ۳۰۵۰ متری این کوه ، عمیق ترین و صعب العبورترین غار ایران قرار دارد که در سال ۱۳۸۸ به عنوان دومین اثر طبیعی ملی کرمانشاه توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران به ثبت رسیده و در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۹۸ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفته است.
پرآو غاری است به طول ۱۴۵۴ متر و عمق ۷۵۲ متر که در میان کوه طاق بستان و کوه بیستون و در جنوب منطقه‌ای به نام میدان پرآو وجود دارد. این غار با قله شیخ علیخان یا قله پرآو تنها ۳۰۰ متر فاصله دارد . تعداد ۲۶ حلقه چاه در این غار وجود دارد و عمیق‌ترین آنها، چاه شماره ۱۶ با عمق ۴۲ متر است.
