پیوند کلیه یک عمل ارزشمند است که می تواند سلامت زندگی فرد دریافت کننده را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. با این حال، برخی از پیوندها موفقیت آمیز نیستند. گاهی بدن اندام جدید را نمی پذیرد و در نتیجه آن را رد می کند. بنابراین قبل از انجام عمل جراحی پیوند کلیه، باید خطرات و احتمال رد عضو را در نظر داشته باشید تا بتوانید از مشکلات روحی در آینده جلوگیری کنید.
رد کلیه می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. با این حال، آگاهی از علائم رد کلیه قبل از آسیب جدی به اندام می تواند به درمان آن کمک کند. در این مقاله ما قصد داریم تا در مورد دلایل رد پیوند کلیه، علائم رد شدن و نحوه جلوگیری از آن صحبت کنیم.
عملکرد کلیه
کلیه ها دوعضو لوبیا شکل هستند که در زیر قفسه سینه و در هر طرف ستون فقرات قرار می گیرند. عملکرد کلیه ها برای زندگی ما ضروری است. کلیه حداقل سه عملکرد اصلی را برای حفظ سلامت بدن ما انجام می دهد:
1- تصفیه خون به منظور حذف مواد زائد و تبدیل آنها به ادرار برای تخلیه از بدن
2- ترشح برخی هورمون ها برای تنظیم فشار خون
3- ترشح هورمون اریتروپویتین برای تحریک تولید گلبول های قرمز خون
چه زمانی به پیوند کلیه نیاز است؟
نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که عملکرد کلیه متوقف می شود. مرحله نهایی بیماری کلیوی زمانی اتفاق می افتد که کلیه تقریباً کار نمی کند و مواد زائد سمی در بدن تجمع می یابد.
مرحله نهایی بیماری کلیوی بیشتر به دلایلی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری کلیه پلی کیستیک، گلومرولونفریت و مشکلات شدید آناتومی دستگاه ادراری ایجاد می شود. در این مرحله، بیماران نیاز به انجام دیالیز یا پیوند کلیه دارند. کلیه اهدایی برای پیوند یا از یک اهدا کننده زنده و یا از اهدا کننده فوت شده تامین می شود.
دلایل رد پیوند کلیه
رد پیوند کلیه دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد. با این حال، شایع ترین علت این مشکل واکنش سیستم ایمنی بدن است. سیستم ایمنی آنتی ژنهای کلیه پیوندی را یک عامل بیگانه می شناسد و برای دفاع بدن به آنها حمله می کند.
برای سرکوب پاسخ سیستم ایمنی، داروهای ضد رد تجویز می شود. درمورد سایر دلایل رد شدن کلیه در ادامه صحبت شده است:
رد مزمن: این عامل یکی از دلایل نارسایی پیوند کلیه است. سیستم ایمنی بدن می تواند به کلیه پیوندی آسیبی طولانی مدت وارد کند. بیماران می بایست به منظور کاهش این خطر، داروهای تجویز شده خود را با دقت دنبال کرده و رژیم غذایی سالمی داشته باشند. با این حال، گاهی اوقات رد کلیه اتفاق می افتد و این موضوع خارج از کنترل بیماران است.
لخته شدن خون: هنگامی که خون در عروق پیوندی لخته می شود، کلیه دیگر جریان خونی ندارد. این مشکل اغلب در مدت کوتاهی پس از جراحی ایجاد می شود.
جمع شدگی مایعات یا هیدرونفروز: جمع شدگی مایعات در اطراف کلیه می تواند باعث ایجاد فشار و در نهایت آسیب به اندام شود.
عفونت: عفونت درمان نشده در کلیه می تواند مشکلات و آسیب های جدی ایجاد کند.
مشکلات کلیه اهدایی: گاهی اوقات مشکلاتی در خصوص کلیه اهدایی وجود دارد که پزشکان انتظار آنها را نداشته اند واین مشکلات بعد از پیوند خود را نشان می دهند.
عوارض جانبی داروها: عوارض جانبی برخی داروها می تواند برای کلیه پیوندی مضر باشد. شما همیشه باید در مورد داروهایتان با پزشک خود مشورت کنید.
بیماری های مکرر: گاهی اوقات بیماری که در ابتدا به کلیه اصلی شما آسیب رسانده است می تواند دوباره به کلیه اهدایی آسیب برساند. هر چند این مسئله چندان متداول نیست.
شایع ترین علائم رد پیوند کلیه
بعد از پیوند حتی اگر از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنید، بدن شما ممکن است اندام پیوند شده شما را به عنوان یک جسم بیگانه تشخیص داده و برای دفاع از شما به آن حمله کند. حدود 20 درصد از بیماران حداقل بخشی از رد عضو را تجربه می کنند. با این حال به یاد داشته باشید که این بدان معنا نیست که کلیه جدید خود را از دست می دهید، زیرا اکثر ردها خفیف بوده و با تعدیل دوز داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی به راحتی قابل درمان هستند.
بیشتر رد عضوها در شش ماه اول پیوند اتفاق می افتد. رد کلیه می تواند در هر زمانی پس از پیوند اتفاق بیفتد، اما خطرات آن معمولاً با گذشت زمان کاهش می یابند. نارسایی پیوند کلیه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و در نتایج آزمایش خون ظاهر شود. اما شایع ترین علائم رد عبارتند از:
- تب بالاتر از 100 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد)
- علائم شبه آنفولانزا مانند لرز، بدن درد، سردرد، تهوع، سرگیجه و غیره
- خستگی
- کاهش دفع ادرار
- افزایش ناگهانی وزن
- احتباس مایعات (ادم)
- افزایش کراتینین سرم
- درد شکم یا حساسیت در اطراف ناحیه پیوند
- فشار خون بالا
همچنین بررسی آزمایش خون و بیوپسی کلیه ضروری است، به این منظور که مطمئن شوید رد کلیه واقعاً درحال رخ دادن است.
چگونه می توان از رد پیوند کلیه جلوگیری کرد؟
برای تشخیص مشکلات کلیوی، انجام مکررآزمایش خون و همچنین انجام سونوگرافی کلیه به منظور بررسی جریان خون در کلیه بسیار مهم به نظر می رسند. همچنین، انجام بیوپسی کلیه اغلب برای آگاهی از وقوع رد کلیه ضروری است. این روش شامل اخذ نمونه کوچکی از بافت کلیه به منظور آزمایش احتمال رد شدن کلیه است. این فرآیند را می توان در بیمارستان یا در یک کلینیک بصورت سرپایی انجام داد.
برای انجام بیوپسی کلیه، قسمت بالایی کلیه شما بی حس شده و یک سوزن باریک از کلیه شما عبور می کند تا بتواند نمونه بافت را جمع آوری کند. روش بیوپسی حدود 20 تا 30 دقیقه طول می کشد وشما باید به منظورجلوگیری از خونریزی برای 2 ساعت دراز بکشید.
سپس نمونه زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت تشخیص رد عضو، پزشک شما داروهای لازم را برای جلوگیری از رد شدن و درمان آن تجویز می کند. ممکن است لازم باشد تحت نظر پزشک باشید و چند روز در بیمارستان بمانید. درمان شما باید بر اساس شدت رد کلیه و شرایط عمومی شما توسط پزشک تعیین شود. درمان معمول در این وضعیت، مصرف دوزهای قوی تر داروهای ضد رد است.
نظرات و سوالات