مزایا و معایب عمل پیوند کلیه چیست؟

اگرچه این عمل برای همگان مناسب نخواهد بود. موارد زیر، عواملی هستند که باعث میشوند پیوند کلیه برای برخی از افراد مناسب نباشد:

• بالا بودن سن
• ناراحتی قلبی شدید
• سرطان فعال یا درمان‌ اخیر سرطان
• ابتلا به بیماری روانی که به خوبی کنترل نشده باشد.
• دمانس یا زوال عقل
• سوءمصرف مواد

در صورتیکه شرایط انجام عمل پیوند کلیه را دارید، در ادامه میتوانید با مزایا و معایب این عمل بیشتر آشنا شوید.

• افزایش طول عمر:

یکی از مهمترین مزایای انجام عمل پیوند کلیه، افزایش امید به زندگی سالم در افرادی است که با نارسایی کلیوی دست و پنجه نرم می کنند.

برای یک فرد حدودا سی ساله که تحت درمان دیالیز است، امید به زندگی محدودی را (برای مثال پانزده سال) میتوان در نظر گرفت.

اگر عمل پیوند کلیه با عضوی اهدایی از یک فرد متوفی صورت بگیرد، امید به زندگی در این فرد دریافت کننده ی عضو به 30 سال و در صورت دریافت عضو از فردی زنده، به 40 سال افزایش خواهد یافت. این تفاوت ها، برای فردی که در دوراهی انتخاب برای انجام دادن یا ندادن عمل پیوند کلیه مانده است، چشمگیر و قابل توجه خواهد بود.

• بالا رفتن کیفیت زندگی:

عمل پیوند کلیه نه تنها میتواند طول عمر بیمار کلیوی را افزایش دهد، بلکه زندگی به مراتب راحت تر و با کیفیتی بالاتر را نیز برای او به ارمغان می آورد. در صورتی که این عمل موفقیت آمیز باشد، بیمار کلیوی دیگر نیازی به انجام دیالیز ندارد. درمان به روش دیالیز، مستلزم مراجعه ی مکرر بیماران به واحد دیالیز، و انجام دیالیز که تا سه بار در هفته و هربار تا چهارساعت خواهد بود.

جدا از سختی هایی که انجام دیالیز برای بیمار کلیوی به همراه دارد، هزینه های این روش درمانی نیز به نسبت زیاد است و باری بر دوش خود بیمار و یا خانواده ی او خواهد بود.

اگر عمل پیوند کلیه موفقیت آمیز باشد، بیمار میتواند تا حدود بسیار زیادی به روال زندگی پیش از بیماری بازگردد و یک زندگی نرمال، فعال، سالم و با محدودیت های بسیار کمتر را تجربه کند.

یکی از مهمترین محدودیت هایی که با انجام عمل پیوند کلیه رفع خواهد شد، رژیم های غذایی است. بیماران کلیوی که مجبور به انجام دیالیز هستند، بایستی از مصرف بسیاری از مواد غذایی خودداری کنند. در صورتیکه پس از انجام عمل پیوندکلیه، اگرچه افراد همچنان باید یک رژیم غذایی سالم و تا حد ممکن به دور از الکل و دخانیات را حفظ کنند، در بسیاری از موارد، آزادی عمل بیشتری در سبک زندگی و خورد و خوراک خود می یابند.

از دیگر مزایای احتمالی عمل پیوند کلیه میتوان به بهبود بیماری کم خونی، تنظیم فشار خون، بالا بردن سطح انرژی و قوای بدن و … اشاره کرد.

• بهبود فعالیت جنسی و توانایی باروری در بیماران کلیوی:

بسیاری از افرادی که با بیماری های کلیه دست و پنجه نرم می کنند، مشکلات فراوانی را نیز در فعالیت جنسی خود تجربه کرده و توانایی فرزند آوری آنان نیز به مراتب کمتر میشود. پس از انجام عمل پیوند کلیه، بیماران میتوانند لذت داشتن فرزندانی سالم و بهبودی قابل توجه در فعالیت جنسی خود را تجربه کنند.

اگرچه برای خانم ها ضروری است تا دو سال نخست پس از انجام عمل، از اقدام به بارداری خودداری کنند. در ادامه ی مقاله در این رابطه بیشتر خواهیم خواند. همچنین پس از عمل پیوند کلیه، ضرورت پیشگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی دو چندان خواهد شد.

• پس زدن کلیه ی اهدایی:

از مهم ترین معایب این عمل که خطراتی را نیز با خود به همراه دارد، میتوان به پس زدن عضو اهدایی از سوی بدن بیمار اشاره کرد. احتمال وقوع این عارضه در صورتیکه عضو اهدایی به لحاظ بافت بدنی و گروه خونی هماهنگی لازم را با بیمار نداشته باشد، بالاتر میرود.

از علائم رد پیوند کلیه میتوان به مشکلاتی نظیر ورم، خونریزی، مشکل و درد در دفع ادرار و … اشاره کرد. در چنین شرایطی، بیمار مجبور به انجام عمل های بعدی پیوند کلیه و یا دیالیز خواهد شد.

از آنجاییکه این عارضه، در ابتدا فاقد علامت یا نشانه ی خاصی است، بایستی بیمار به طور منظم آزمایش خون انجام دهد و سایر علائم او نظیر درد کلیه ها، تب، ورم و … بررسی شود.

برای جلوگیری از پس زدن عضو جدید، داروهای سرکوب ایمنی بسیاری تجویز می شوند که در ادامه درباره ی عوارض آنها نیز خواهیم گفت.

• مصرف داروهای سرکوب سیستم ایمنی:

در حالت عادی، پس از عمل پیوند کلیه، ممکن است که سیستم ایمنی بدن به کلیه ی تازه پیوند زده شده حمله کند، زیرا آن را به عنوان یک بافت خارجی تشخیص داده است. یکی از مهم ترین داروهای مصرفی که پزشکان پس از عمل پیوند کلیه برای جلوگیری از پس زدن عضو اهدایی تجویز میکنند، داروهای سرکوب سیستم ایمنی هستند. از آنجاییکه نوع عملکرد این داروها پیشگیری از حمله ی بدن به عضو جدید است، نحوه ی مبارزه ی بدن با سایر بیماری ها، میکروب ها و عوامل خارجی دیگر را نیز تحت تاثیر قرار میدهند.

از مهم ترین عوارض این مسئله، افزایش احتمال سرطان در افراد است. این داروها، همچنین میتوانند شرایط بارداری پس از انجام عمل پیوند کلیه را تحت تاثیر قرار دهند.

در مقاله ی “آیا عمل پیوند کلیه بر حاملگی تاثیر خواهد گذاشت؟“ بطور کامل تری به این موضوع پرداخته شده است.

اما در رابطه با افزایش احتمال سرطان، لازم است که فرد در حین مصرف داروهای سرکوب سیستم ایمنی، مرتبا معاینه شود. این معاینات، شامل معاینات و آزمایشات دقیق سالیانه، تست پاپ اسمیر، معاینه لگن و ماموگرافی (برای زنان)، معاینه پروستات و بیضه (برای مردان)، بررسی های پوستی و … می باشد.

این داروها همچنین میتوانند عوارض دیگری مانند جوش و آکنه، کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان) و آسیب دیدن استخوان (استئونکروز)، ریز مو، افزایش وزن و … را نیز به همراه داشته باشند.

• پرهیز از بارداری:

لازم است زنانی که در سنین باروری هستند و عمل پیوند کلیه را انجام میدهند، تا دو سال از اقدام به حاملگی پیشگیری کنند.

بارداری پیش از این دوره 2 ساله، هم برای مادر و هم برای جنین مشکلاتی جدی را به همراه خواهد داشت.

• ماندن در صف انتظار دریافت کلیه:

در برخی از کشورهای غربی، از جمله آمریکا، عمل پیوند کلیه پیچیدگی هایی را به همراه دارد. در این کشورها، به طور معمول عضو اهدایی تنها میتواند از فردی متوفی به فرد بیمار منتقل شود. بنابراین مشخص است که بیمار بایستی مدت زمان زیادی (شاید حتی نزدیک به 5 سال) در صف انتظار باقی بماند تا کلیه ای با شرایط هماهنگ با بدن خویش را دریافت کند.

با این وجود، لازم به ذکر است که یکی از مزایای انجام عمل پیوند کلیه در ایران (در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر) در این است که در ایران، امکان دریافت کلیه ای سالم از یک فرد غریبه با توافقی دو طرفه و به صورت کاملا قانونی وجود دارد. این مسئله، به شدت میتواند بر سرعت و راحتی عمل پیوند کلیه تاثیر بگذارد و معضل ماندن در صف انتظاری طولانی را حل کند.

• عوارض جانبی احتمالی حین و بعد از عمل:

بسیاری از بیماران پس از عمل پیوند کلیه با مشکل خاصی رو به رو نخواهند شد. به طور معمول، بیماران سه تا چهار روز در بیمارستان بستری شده و پس از آن میتوانند مرخص شوند. اما برای برخی از آنان، به دلیل مسائل متعددی از قبیل عدم رعایت مسائل بهداشتی و یا داشتن بیماری های زمینه ای، شرایط میتواند متفاوت باشد.
از عوارض پس از عمل پیوند کلیه میتوان به واکنش به داروهای بیهوشی حین عمل، درد، خونریزی و عفونت های پس از عمل جراحی، انسداد مجاری ادراری، بی ارادگی در دفع ادرار، لخته شدن خون و … اشاره کرد. در موارد بسیار انگشت شماری (با احتمال 0.03 درصد در هر عمل)، میتوان به خطر مرگ نیز اشاره کرد.

با این وجود، در بیشتر مواقع، اگر بیماران به طور مرتب معاینه شوند و داروهای خود را به درستی مصرف کنند، خیلی زود به زندگی عادی برگشته و مشکلی را تجربه نمیکنند. بیمار برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن عمل پیوند کلیه، باید به طور مرتب، به ویژه ظرف یک سال نخست چک آپ شود. در ابتدا لازم است که چند بار در هفته آزمایش خون انجام شود. پس از مدتی چک آپ‌ها کمتر می‌شود، اما هنوز ادامه دارد تا پزشک از عملکرد مناسب کلیه بیمار و دوز مناسب داروهای سرکوب سیستم ایمنی مطمئن شود.بنابراین ضروری است که پس از انجام عمل پیوند کلیه، با پزشک خود در ارتباط باشید و در صورت مشاهده ی هرگونه علامت غیرطبیعی، با او مشورت کنید.در ضمن، فراموش نکنید در هر مرحله ای از انجام این عمل که هستید، مشاوران پزشکی شرکت طب مد توریسم (TebMedTourism) آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.